Απόδοση των Μαθητών Λυκείου το Σχολικό Έτος 2000-2001
Μέρος Α: Γενικές Διαπιστώσεις - B' Λυκείου
Αθήνα, Ιανουάριος 2002
Υπεύθυνος Έρευνας: Καθηγητής Ι. Πανάρετος
ISBN: 960-8287-09-Χ
Εισαγωγή
Στην συνέχεια της δημοσιοποίησης των αποτελεσμάτων της έρευνας του Ινστιτούτου Στατιστικής Τεκμηρίωσης, Ανάλυσης και Έρευνας του Τμήματος Στατιστικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, δίνονται σήμερα στην δημοσιότητα τα αποτελέσματα που αφορούν τους μαθητές της Β΄ Λυκείου του σχολ. έτους 2000-2001. Γίνεται επίσης σύγκριση των αποτελεσμάτων αυτών με τα αποτελέσματα των αντιστοίχων ερευνών του Ινστιτούτου για τα έτη 1999-2000 και 1998-1999.
Την ευθύνη της έρευνας είχε ο υπογράφων Καθηγητής του Τμήματος Στατιστικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Για την συλλογή των στοιχείων και την στατιστική τους επεξεργασία συνεργάσθηκαν οι Στατιστικοί Ζ. Τσούρτη, Αιμ. Κατρινάκη, Αλ. Τσιαμτσιούρη, Ανδ. Μουρσελλάς και Μ. Μπενία.
Ο υπογράφων θέλει να ευχαριστήσει ιδιαίτερα τους υπευθύνους των Λυκείων αυτών για την βοήθεια τους με την παροχή των στοιχείων. Η ανταπόκρισή τους είναι καθοριστική για την ευόδωση της προσπάθειας τεκμηριωμένης προσέγγισης των εξελίξεων στην εκπαίδευση των νέων που φοιτούν στα Λύκεια.
Ιωάννης Πανάρετος
Μελέτη της Απόδοσης των Μαθητών της Β' Λυκείου
Σε αυτή την ενότητα παρουσιάζονται τα αποτελέσματα τα οποία αφορούν την απόδοση των μαθητών της Β' Λυκείου το σχολικό έτος 2000-2001, όπως αυτή αποτυπώνεται με την βαθμολογία των ενδεικτικών τους. Όπως και στην περίπτωση των μαθητών της Γ' Λυκείου, έτσι και εδώ, επικεντρώνουμε την προσοχή μας στην μελέτη των επιδράσεων διαφόρων χαρακτηριστικών των σχολείων στην απόδοση των μαθητών της Β' Λυκείου. Υπενθυμίζουμε ότι τα χαρακτηριστικά που εξετάζουμε αφορούν το είδος των σχολείων (δημόσια ή ιδιωτικά), το μέγεθος αυτών και την γεωγραφική τους θέση.
Γενική Εικόνα Μαθητών Β' Λυκείου
Ο πίνακας που ακολουθεί περιέχει τις βαθμολογίες της Β΄ Λυκείου το 2001 και το 2000.
Όπως προκύπτει από τα στοιχεία αυτά, το ποσοστό των μαθητών που προάγονται στην Γ΄ Λυκείου με βαθμό μικρότερο του 15 είναι εξαιρετικά υψηλό (56.63%), ποσοστό μεγαλύτερο από το αντίστοιχο του σχολικού έτους 1999-2000 (47.59%). Το ποσοστό των μαθητών της Β΄ Λυκείου με βαθμό ενδεικτικού μεταξύ 15 και 19 είναι 30.91% (ποσοστό ελάχιστα μεγαλύτερο από εκείνο του έτους 2000), ενώ το ποσοστό των αριστούχων μαθητών της Β΄ Λυκείου είναι ελαφρά μεγαλύτερο από εκείνο του σχολικού έτους 1999-2000. Επιπλέον, θα πρέπει να παρατηρήσουμε ότι το ποσοστό των μαθητών που δεν προάγεται έχει μειωθεί σε λιγότερο από το μισό και βρίσκεται σε ανεκτά διεθνώς επίπεδα.
Είδος των Σχολείων
Οι διαπιστώσεις για την Γ' Λυκείου παρατηρούνται και στη Β' Λυκείου. Οι αποδόσεις (βαθμοί ενδεικτικού) των μαθητών στα Δημόσια Λύκεια βρίσκονται σε σαφώς χαμηλότερα επίπεδα από τις αποδόσεις των συμμαθητών τους που φοιτούν σε Ιδιωτικά σχολεία. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε ότι, ενώ το ποσοστό των μαθητών της Β' Λυκείου που απέτυχαν στις εξετάσεις Ιουνίου στα Ιδιωτικά σχολεία είναι 1.8%, στα Δημόσια ανέρχεται σε 8.5%. Αντίστροφη είναι η σχέση για τα ποσοστά των αριστούχων μαθητών με βαθμό ενδεικτικού πάνω από 19 (7.9% στα Ιδιωτικά Λύκεια και 4.2% στα Δημόσια). Tο ίδιο ισχύει και για τις βαθμολογίες μεταξύ 15 και 19 (46.52% στα Ιδιωτικά και 29.65% στα Δημόσια).
Τα αποτελέσματα της Β' Λυκείου για τις προηγούμενες χρονιές παρουσιάζονται στον ακόλουθο πίνακα.
Ιδιαίτερα ευχάριστη είναι η σημαντική πτώση του ποσοστού των μαθητών που δεν προάγονται από την Β' στην Γ΄Λυκείου τόσο στα Δημόσια όσο και στα Ιδιωτικά Λύκεια. Πρέπει επίσης να επισημανθεί η μείωση του ποσοστού των αριστούχων της Β' Λυκείου στα Ιδιωτικά σε αντίθεση με την αύξηση στα Δημόσια. Αυτό οδηγεί και στην μείωση της διαφοράς των ποσοστών αριστούχων μεταξύ Ιδιωτικών και Δημοσίων (3.66% το 2001 έναντι 5.4% το 2000). Η διαφορά αυτή επανήλθε στα επίπεδα του 1999 (3.6%). Στην κατηγορία βαθμολογίας 15-19 η κατάσταση το 2001 είναι περίπου ίδια με το 2000.
Μέγεθος Σχολείων
Τα αποτελέσματα αναφορικά με την απόδοση των μαθητών Β' Λυκείου σε σχέση με το μέγεθος των σχολείων στο οποίο φοιτούν συνοψίζονται στον παρακάτω πίνακα και έρχονται να ενισχύσουν την διαπίστωση της αντίστοιχης ανάλυσης για τους μαθητές της Γ' Λυκείου. Εδώ, η θετική συσχέτιση του μεγέθους των Λυκείων και των αποδόσεων των μαθητών αυτών γίνεται εντονότερη. Πράγματι, μπορούμε να παρατηρήσουμε το ποσοστό αυτών που δεν προάγονται μετά τις εξετάσεις του Ιουνίου, τείνει να ελαττώνεται όσο αυξάνει ο αριθμός των μαθητών που φοιτούν σε κάθε σχολείο, ενώ το ποσοστό των μαθητών με βαθμολογίες ενδεικτικού μεταξύ 15 και 19 τείνει να αυξάνεται. Οι συνέπειες που απορρέουν από την επίδραση του μεγέθους του σχολείου στην απόδοση των μαθητών έχουν ήδη συζητηθεί προηγουμένως.
Τα αντίστοιχα αποτελέσματα για τα έτη 1999-2000, 1998-1999 ήταν τα εξής:
Συγκρίνοντας τις βαθμολογίες των μαθητών της Β' Λυκείου για τα έτη 2001, 2000 και 1999 ως προς το μέγεθος των σχολείων παρατηρούμε ότι το ποσοστό των μαθητών που δεν προάγονται έχει μειωθεί σημαντικά σε όλες τις κατηγορίες. Σε όλες τις κατηγορίες επίσης, πλην των μεγάλων σχολείων, παρατηρείται αύξηση του ποσοστού των μαθητών με βαθμολογίες μεταξύ 15 και 19. Για όλα τα μεγέθη σχολείων το 2001 παρατηρείται αύξηση των αριστούχων με την μεγαλύτερη σχετική αύξηση να παρατηρείται σε σχολεία μεσαίου και μικρού μεγέθους (με 101-200 μαθητές και λιγότερους από 100, αντίστοιχα) όπου τα ποσοστά φτάνουν το 4.35% και 2.62% αντίστοιχα το 2001. (Τα ποσοστά για το 2000 ήταν 3.0% και 1.8% και για το 1999 ήταν 1.5% και 0.9%, αντίστοιχα).
Η βελτίωση της απόδοσης στα σχολεία μικρού μεγέθους εξηγείται, εν μέρει, αφενός από το ότι ήταν τα σχολεία με την χαμηλότερη απόδοση τα δύο προηγούμενα έτη και αφετέρου από το ότι είχαν τις μεγαλύτερες διαρροές μαθητών.
Γεωγραφική Περιοχή
Εξετάζοντας την απόδοση των μαθητών της Β' Λυκείου ως προς την γεωγραφική θέση των σχολείων από τα οποία προέρχονται οδηγούμαστε σε συμπεράσματα ανάλογα με αυτά που αντλήθηκαν από την μελέτη της απόδοσης των μαθητών της Γ' Λυκείου. Και εδώ, καλύτερες αποδόσεις παρουσιάζουν οι μαθητές της Ηπείρου και της Θεσσαλίας, ενώ σε μειονεκτική θέση βρίσκονται οι μαθητές των νησιωτικών περιοχών. Οι αποδόσεις των μαθητών της Αθήνας και του Πειραιά κυμαίνονται σε μεσαία επίπεδα. Στους αριστούχους, προηγούνται η Θεσσαλία και η Ήπειρος, με την Θεσσαλονίκη να εμφανίζει το χαμηλότερο ποσοστό. Σε όλες τις περιοχές η πλειοψηφία των μαθητών προάγεται με βαθμό μικρότερο του 15. Και εδώ την χειρότερη εικόνα εμφανίζουν τα νησιά και η Θράκη.
Η συνολική εικόνα για τα τρία έτη 2001, 2000 και 1999 είναι η εξής:
Συγκρίνοντας τα αποτελέσματα των δύο ετών παρατηρούμε ότι σε όλα τα γεωγραφικά διαμερίσματα υπάρχει μία μείωση στον αριθμό των μαθητών της Β' Λυκείου που δεν προάγονται στην επόμενη τάξη. Η μείωση του ποσοστού αυτού είναι η δεύτερη που παρατηρείται διαδοχικά. Αυτό είναι ευχάριστο γιατί αποτελεί ένδειξη ομαλοποίησης της κατάστασης στην ευαίσθητη αυτή κατηγορία (αφού τα ποσοστά αποτυχίας έπεσαν πια σε αποδεκτά διεθνώς επίπεδα). Σημαντική είναι η βελτίωση στην κατηγορία αυτή των μαθητών της Ηπείρου, ιδίως σε σχέση με το 1999. Διαπιστώνουμε επίσης ότι, σε σχέση με τα αποτελέσματα του 2000, υπάρχει μία μείωση στα ποσοστά των αριστούχων στην Αθήνα-Πειραιά, στην Θεσσαλονίκη και στην Ήπειρο. Τα υπόλοιπα γεωγραφικά διαμερίσματα παρουσιάζουν μία αύξηση στον αριθμό των αριστούχων μαθητών. Ιδιαίτερα σημαντική και ευχάριστη είναι η αύξηση του ποσοστού των αρίστων μαθητών στα Νησιά του Ιονίου σε σύγκριση με τα έτη 1999, 2000. Στις βαθμολογίες μεταξύ 15 και 19 παρατηρείται μια ελαφρά πτώση στην Βόρεια Ελλάδα και μια σημαντική αύξηση στην Θεσσαλία.
Για να έχουμε μια καλύτερη εικόνα εξετάζουμε τις βαθμολογίες κάνοντας ομαδοποίηση με βάση τον βαθμό ενδεικτικού 15.
Συγκρίνοντας τα αποτελέσματα του έτους 2001 με το έτος 2000, παρατηρούμε ότι
-
Σε όλα τα γεωγραφικά διαμερίσματα, η πλειοψηφία των μαθητών της Β΄ Λυκείου (ποσοστό μεγαλύτερο του 40% και μεγαλύτερο του 50% κατά τα έτη 2000 και 2001, αντιστοίχως) λαμβάνει το ενδεικτικό με βαθμό μικρότερο του 15.
-
ο 2001 παρατηρείται, για δεύτερη συνεχή χρονιά, αύξηση του ποσοστού των μαθητών που προάγονται με βαθμό μικρότερο του 15. (Αύξηση του ποσοστού αυτού παρατηρήθηκε και το 2000 σε σχέση με το 1999). Η παρατήρηση αυτή εξηγείται από την μείωση του ποσοστού αυτών που αποτυγχάνουν.
-
Το ποσοστό των μαθητών που λαμβάνουν το ενδεικτικό το έτος 2001 με βαθμό μικρότερο του 15 λαμβάνει τη μεγαλύτερη τιμή, ξεπερνώντας το 60%, στα Λύκεια των νησιών του Ιονίου. Αντίστοιχα, παρατηρούμε ότι το ποσοστό των μαθητών που λαμβάνουν το ενδεικτικό με βαθμό μεγαλύτερο του 15 λαμβάνει την μεγαλύτερη τιμή, ξεπερνώντας το 44%, στα Λύκεια της Θεσσαλίας.
-
Οι διαφορές των ποσοστών των μαθητών που λαμβάνουν το 2001 ενδεικτικό με βαθμό μικρότερο του 15 και αυτών που λαμβάνουν ενδεικτικό με βαθμό μεγαλύτερο του 15 είναι πιο μεγάλη από τις αντίστοιχες παρατηρηθείσες διαφορές κατά το έτος 2000. Μπορούμε να σημειώσουμε ότι μεγάλες διαφορές για το έτος 2001 παρατηρούνται στα Λύκεια των νησιών του Ιονίου, Αιγαίου και Κρήτης (διαφορές που ξεπερνούν τις 30 ποσοστιαίες μονάδες). Αυτές οι διαφορές ήταν αρκετά υψηλές στις παραπάνω γεωγραφικές περιοχές και κατά το έτος 2000 (29.2 και 25.2 ποσοστιαίες μονάδες, αντιστοίχως).
-
Κατά τα δύο σχολικά έτη και στην πλειοψηφία των γεωγραφικών περιοχών, η μεταβολή των ποσοστών των μαθητών που λαμβάνουν ενδεικτικό με βαθμό μικρότερο του 15 είναι μεγαλύτερη από αυτή των ποσοστών των μαθητών που λαμβάνουν ενδεικτικό με βαθμό μεγαλύτερο του 15. Ενδεικτική είναι η περίπτωση των Λυκείων στα νησιά Ιονίου, Αιγαίου και Κρήτης όσον αφορά την μεταβολή των ποσοστών των μαθητών που λαμβάνουν ενδεικτικό με βαθμό μικρότερο του 15 όπου αυτή ξεπερνά τις 11 ποσοστιαίες μονάδες, ενώ, όσον αφορά την μεταβολή των ποσοστών των μαθητών που λαμβάνουν ενδεικτικό με βαθμό μεγαλύτερου του 15, αυτή φτάνει τις 8 ποσοστιαίες μονάδες στα Λύκεια της Θεσσαλίας.
